De ladder die we hiermee bedoelen is de ‘escalatieladder’.
De escalatieladder is een model voor conflict-escalatie ontwikkeld door de Oostenrijkse conflictexpert Friedrich Glasl. Het model beschrijft de verschillende fasen die een conflict doorloopt naarmate het escaleert en biedt een gestructureerd overzicht van hoe conflicten zich kunnen ontwikkelen van een eenvoudig meningsverschil tot een destructieve strijd. Het model kent 3 hoofdfasen.
Fase 1: de rationele fase
De partijen hebben in deze fase oog voor elkaars doelstellingen en oog voor de relatie. Het conflict wordt wel persoonlijk gemaakt, maar er is nog steeds een gezamenlijk resultaat te bereiken (win-win). Het gaat om zakelijke inhoudelijke verschillen en men wil nog gezamenlijk de problemen oplossen.
Fase 2: de emotionele fase
De tweede fase is vooral emotioneel. Partijen beginnen negatieve beelden van elkaar te vormen en proberen steun te krijgen van anderen om hun standpunt te versterken. Er ontstaan kampen en meningsverschillen worden heftige belangentegenstellingen. Angst, kwaadheid en verdriet krijgen de overhand. Het conflict escaleert verder met het gebruik van dreigementen. Anderen raken betrokken bij het conflict, vaak om het eigen gelijk bevestigd te zien. Het gaat niet meer om samen een oplossing te vinden, maar om te winnen ten koste van de ander.
Fase 3: de strijdfase
De derde fase is de escalatiefase ofwel de strijdfase. Partijen raken verwikkeld in een bittere strijd, waarin feiten, belangen, emoties en logica door elkaar heen lopen. Het wantrouwen is zo groot geworden, dat de ene partij alleen nog maar gericht is op de vernietiging van de ander, zelfs als men ook het eigen belang hiermee schaadt.
Glasl’s escalatieladder is een nuttig instrument voor conflictanalyse en -beheersing. Het helpt om conflicten te begrijpen en gericht in te grijpen voordat ze verder escaleren. De escalatieladder wordt veel gebruikt bij mediation om conflicten op te lossen. Door het gebruik van de escalatieladder kunnen mediators nauwkeurig bepalen in welke fase het conflict zich bevindt, en daardoor gerichte interventies (stellen van gerichte vragen en spiegelen van gedrag) inzetten die passend zijn bij het niveau van escalatie.
Thijs Tacken
Specialist familiebedrijven / MfN registermediator
