In veel conflicten speelt loyaliteit een belangrijke rol, ook als de conflictpartijen zich dat zelf niet of nauwelijks bewust zijn.
Loyaliteit kan omschreven worden als trouw zijn aan een andere persoon, een organisatie (bedrijf) of plaats. Loyaal zijn betekent ook rekening houden met en zich voegen naar waarden en normen, afspraken nakomen, eerlijk en oprecht zijn.
Loyaliteit kent een grote mate van wederkerigheid en is gebaseerd op gerechtvaardigde verwachtingen wat betreft die wederkerigheid, vooral in familieverband; partners, ouders en kinderen, broers en zussen; werknemer en werkgever, buren of dorpsgenoten. “Als ik goed voor jou ben, zul jij ook goed voor mij zijn”.
Als de verwachting van wederkerigheid niet blijkt te kloppen, treedt er teleurstelling en gekwetstheid op, je bedonderd voelen, waardoor de kans op spanningen en conflicten snel toeneemt.
Twee casussen:
“Ruim 36 jaar waren Jan en Annie getrouwd, het was geen gelukkig huwelijk. Annie, loyaal aan huwelijk, gezin en vooral kinderen. Jan loyaal aan zijn werk en bedrijf, waar alles voor moest wijken. De gerechtvaardigde verwachting van wederkerigheid bleek niet te kloppen en niet bespreekbaar te zijn, Jan en Annie groeiden steeds meer uiteen. Schuldgevoel en interne loyaliteitsdilemma’s van Annie en vertragingsacties van Jan maakten dat de uiteindelijke scheiding pas jaren later is gerealiseerd”.
“Boer Bertus, zo kende iedereen hem, was een vrolijke, sociale ondernemer en actief in het dorp. Indachtig het idee ‘als ik als ondernemer goed ben voor het dorp, is het dorp ook goed voor mij’, belegde hij een informatiebijeenkomst om de plannen voor een nieuwe stal te bespreken. Er was veel animo en, zeer tegen de verwachting van Bertus in, veel weerstand. De waarde van huizen zou dalen, er zou lawaai- en stankoverlast komen. Bertus paste de plannen aan en diende de vergunningsaanvraag in. Hij hoorde niets en dacht dat het goed zou komen. Dat bleek niet zo te zijn, jarenlange procedures werden zijn deel; uiteindelijk mocht de nieuwe stal toch gebouwd worden, maar de sfeer in het dorp was voorgoed veranderd. De gerechtvaardigde verwachting van wederkerige loyaliteit bleek onjuist”.
Als mediator in dit spanningsveld opereren is niet altijd een gemakkelijke taak, maar de onafhankelijkheid en neutraliteit kunnen wel helpen om de kwetsingen en schade op de lange termijn te voorkomen of te beperken.
Truke Zeinstra
